Czosnek pospolity – Allium sativum L
Jest pospolicie znaną rośliną cebulową. Czosnek pospolity należy do rodziny Liliowatych. Pochodzi ze stepów środkowoazjatyckich. Czosnek znano już od czasów przedhistorycznych. Z czasem rozpowszechnił się by stać się prawie uniwersalną przyprawą. W starożytnym Egipcie był jednym z podstawowych składników pożywienia mieszkańców. W dzisiejszych czasach jest uprawiany w wielu krajach, również w Polsce, jako roślina przyprawowa i lecznicza.
Czosnek pospolity to roślina wieloletnia, wykształcająca organ podziemny – kulistą cebulę złożoną o średnicy około 4 cm, z nielicznymi nitkowatymi korzeniami przybyszowymi. Z cebuli rośnie prosta łodyga z obejmującymi ją pochwiastymi liśćmi, równowąskimi, płaskimi, około 1 cm szerokimi. Na szczycie znajduje się kwiatostan w postaci pozornego baldacha, otulonego przed kwitnieniem błoniastą okrywą. W nim znajdują się drobne, różowo-białe kwiaty oraz małe cebulki do 1 cm długie. Owocem jest torebka. Czosnek nie posiada nasion i rozmnaża się wegetatywnie z cebulek znajdujących się w kwiatostanie lub przez dzielenie cebuli podziemnej. Cała roślina wydziela po uszkodzeniu specyficzny, przeszywający zapach. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Surowcem są zebrane jesienią świeże cebule czosnku pospolitego – Bulbus Allii sativi recens, nazywane pospolicie główkami, złożone z 5 – 15 małych cebul nazywanych ząbkami, otoczonych łuskowatymi, białawymi okrywami. Zapach posiada znikomy, dopiero po rozkrojeniu silny, przenikliwy, smak ostro palący. Pojedyncze cebule wiąże się w wianki i przechowuje zawieszone w miejscu chłodnym i suchym. Czosnek wysycha bardzo wolno, jeśli ma wystarczająco dużo łusek zewnętrznych, nie jest uszkodzony i odpowiednio się go przechowuje. Wiosną jego wartość lecznicza jest znacznie niższa niż jesienią. Dlatego najlepiej przygotowywać wyciągi z czosnku świeżego krótko po zbiorze.
W czosnku znajduje się mieszanina pochodnych siarkowych, wśród nich tioglikozydowe skordyniny i alliina, która pod wpływem enzymu allinazy, uwalniającego się z uszkodzonych komórek, rozpada się m.in. na silnie zapachowy i bakteriobójczy związek zwany allicyną, czyli na sulfotlenek dwusiarczku dwuallilowego. Ze zmiażdżonego czosnku wytwarza się, przez destylację z parą wodną, do 0,36% mieszaniny kilkunastu lotnych związków siarkowych o przenikliwym i nieprzyjemnym zapachu. Nadto w czosnku wyodrębniono cukry, fitosterole, flawonoidy, śluzy i pektyny, szereg witamin, sole mineralne, kwas nikotynowy i jego amid. Rosyjski prof. B. Tokin nazwał mieszaninę lotnych bakteriobójczych związków fitoncydami. Wykazują one wielokrotnie silniejsze działanie niż fenol, sublimat i penicylina.
Badania naukowe potwierdziły wszechstronność i skuteczne działanie czosnku i jego przetworów. Głównie działają bakteriobójczo, likwidują liczne drobnoustroje, drożdże, grzyby i wirusy. Przed czasami antybiotyków czosnek był pospolicie używany jako chroniący przed chorobami zakaźnymi, mającymi charakter epidemii – cholerą, dżumą, durem brzusznym, durem plamistym, grypą i innymi. W dzisiejszych czasach używane są surowice, szczepionki oraz antybiotyki, które oprócz objawów niepożądanych skutkują uodpornieniem wielu szczepów bakterii, czego nigdy nie stwierdzono po użyciu czosnku. Istotne znaczenie w nowoczesnej medycynie ma współdziałanie nowych chemioterapeutyków ze środkami zawierającymi związki czynne czosnku.
Czosnek wywiera także znaczące działanie na układ pokarmowy, ponieważ poprawia wydzielanie soków trawiennych, stymuluje wytwarzanie żółci i poprawia jej przepływ, aktywuje przyswajanie składników pokarmowych, likwiduje nadmierną fermentację, ułatwia swobodne odchodzenie gazów. Czosnek niszczy także pasożyty jelitowe, przede wszystkim owsiki, glisty a nawet obezwładnia tasiemce, co ma ważne znaczenie dla ludów Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
Należy dodać, że czosnek jest środkiem bezpiecznym, ponieważ dopiero zjedzenie w ciągu dnia 600 g świeżych główek może wywołać wystąpienie objawów toksycznych. Dla zlikwidowania pasożytów jelitowych wystarcza ilość dużo mniejsza. Działa także efektywnie na drogi oddechowe, ponieważ zmniejsza skurcze i stan zapalny, usuwa bakterie, aktywuje wydzielanie śluzu, pomaga w odkrztuszaniu, jak również łagodzi uczucie duszności. Najskuteczniejsze pod tym względem są świeżo utarte lub pokrojone kawałki ząbków lub świeżo wyciśnięty sok. Natomiast różne specyfiki gotowe im są bardziej bezwonne, tym z reguły mają słabsze i mniej skuteczne działanie. Dzieje się tak dlatego, że lotne bakteriobójcze związki czosnku muszą najpierw zostać wchłonięte w jelitach, później przeniknąć do płuc, aby wraz z wydychanym powietrzem mogły działać na oskrzela, gardło i jamę ustną przez odpowiednio długi czas.
Czosnek działa korzystne także na układ krążenia poprzez zmniejszenie ciśnienia krwi i w pewnym zakresie na stabilizację czynności dynamicznych serca, nieznaczne zwiększenie siły skurczu i zwolnienie pulsu do stanu fizjologicznie uzasadnionego. Ogromne znaczenie ma działanie przeciwmiażdżycowe czosnku, poprzez obniżanie poziomu cholesterolu i kwasów tłuszczowych we krwi.
Trzeba również mieć na uwadze działanie przeciwcukrzycowe czosnku, obserwowane u osób z niewielką ilością cukru w moczu, przeciwreumatyczne – poprzez złagodzenie bólu, stanu zapalnego i obrzęku stawów i mięśni, a nawet w pewnym sensie przeciwnowotworowe wskutek właściwości wirusobójczych, zwiększających ogólną odporność organizmu.
Jak już nadmieniono, czosnek jest bardzo mało toksyczny dla człowieka. Nie jest zalecany jednak dla osób z niskim ciśnieniem krwi, w ostrym nieżycie żołądka i jelit oraz dla matek karmiących. Minusem czosnku jest nieprzyjemny zapach, jaki występuje przez jakiś czas po jego zjedzeniu, uciążliwy dla otoczenia. Można go w niewielkim stopniu zmienić, ale nie zlikwidować, jedząc jednocześnie świeże liście pietruszki, selera lub estragonu.
Nie sposób wymienić wszystkich dolegliwości, w których czosnek i jego przetwory mogą być pomocne, dlatego wymieniono istotniejsze. Doustnie zaleca się go w nieżycie jelit podostrym i przewlekłym, biegunce, przede wszystkim u dzieci, wywołanej zakażeniem na tle pokarmowym, kurczach jelit, atonii jelit, robaczycy, wzdęciach, bezsoczności oraz w stanach po leczeniu czerwonki bakteryjnej i czerwonki pełzakowej. Także w nadciśnieniu, reumatoidalnym zapaleniu stawów, miażdżycy, nieżycie oskrzeli, rozszerzeniu oskrzeli, rozedmie płuc i w stanach ropnych, pomocniczo w gruźlicy płuc. Zewnętrznie w ropnych zapaleniach gardła, dziąseł i migdałków, anginie, różnych uszkodzeniach skóry, odleżynach, ropnych i zapalnych stanach skóry, głównie spowodowanych przez gronkowiec złocisty, także w żylakach odbytu, rzęsistkowicy, drożdżycy i grzybicy pochwy oraz innych.
Przetwory z czosnku
Czosnek w plasterkach
Kroimy 1 – 2 ząbki czosnku na plasterki i nie rozgryzając w ustach połykamy, popijamy 1/4 szklanki wody i wkrótce zjadamy posiłek. Zapewnia to bezzapachowy oddech, zaś nie pomniejsza skuteczności wymienionych działań. Jeżeli jednak czosnek ma działać w jamie ustnej, wtedy najlepiej jest plasterki lub miazgę położyć na cienki chleb posmarowany masłem i powoli żuć. Nie uniknie się nieprzyjemnego zapachu, ale zwiększa to skuteczność, głównie w stanach ropnych.
Nalewka czosnkowa
125 g oczyszczonych ząbków czosnku ścieramy na tarce, zalewamy 500 ml alkoholu 40% i pozostawiamy w zamkniętym naczyniu w temperaturze pokojowej na 5 dni, często wstrząsając. Odcedzamy na gęstym sitku i przesączony przechowujemy w lodówce. Przyjmujemy dawki 5 – 20 kropli w 1/4 szklanki mleka lub kefiru 2 – 3 razy dziennie. Osoby wrażliwe na zapach czosnku muszą się stopniowo do niego przyzwyczajać i zaczynać od dawki 1- 2 krople, powoli ją zwiększając i w 10 dniu przyjmować po 20 kropli. Stosować tak w ciągu miesiąca, po czym zmniejszać dawkę i wreszcie przerwać na 2-3 tygodnie. Metoda ta jest szczególnie zalecana w reumatyzmie stawowym i mięśniowym, choć nalewka jest skuteczna i w innych dolegliwościach.
Bezwonny wyciąg z czosnku
Obieramy z łusek 30 ząbków czosnku, siekamy bardzo drobno lub ucieramy na miazgę, ewentualnie miksujemy w 1 l przegotowanej chłodnej wody, dodajemy sok z ½ kg cytryn, mieszamy, rozlewamy do małych słoików z przykrywkami i przechowujemy w lodówce. Pijemy po 1 łyżeczce do herbaty lub 1 łyżce stołowej 1-3 razy dziennie na 1 godz. przed jedzeniem. Przy dłuższym przyjmowaniu sprawdzamy ciśnienie krwi – dotyczy to przede wszystkim osób o niskim ciśnieniu. Wyciąg posiada wszystkie działania czosnku.
Wyciąg olejowy z czosnku
Do 50 g obranych z łusek i startych na miazgę ząbków dodajemy 200 ml oliwy lub innego oleju roślinnego i pozostawiamy w zamkniętym słoiku na 14 dni w temperaturze pokojowej, często wstrząsając. Chronimy od światła. Następnie dodajemy zawartość 5 kapsułek witaminy E i mieszamy. Używamy zewnętrznie do smarowania i okładów w różnych uszkodzeniach i zakażeniach skóry. W przypadku żylaków odbytu przykładamy na noc wacik namoczony wyciągiem – systematycznie przez 7 dni. Przed zabiegiem myjemy odbyt w wodzie lub stosujemy ziołową nasiadówkę.
Wyciąg glicerynowy z czosnku
Do 100 ml gliceryny dodajemy miazgę z 50 g czosnku lub oba składniki miksujemy. Pozostawiamy na tydzień w zamkniętym słoiku. Następnie odcedzamy miazgę i płyn używamy do nasycania tamponów z waty, umieszczanych w pochwie 1-2 razy dziennie w zakażeniu rzęsistkiem, drożdżami lub grzybami patogennymi.
Lewatywa przeciw owsikom
2-3 ząbki czosnku ucieramy lub miksujemy z jedną szklanką letniej wody, wprowadzamy powoli do odbytnicy i utrzymujemy przez kilka minut. Powtarzamy zabieg 2 – 4 razy. Metoda jest bardzo skuteczna, zupełnie nietoksyczna i może być stosowana również u małych dzieci. Dorośli mogą stosować w zapaleniu odbytnicy.
Mieszanka o działaniu bakteriobójczym z czosnkiem
Mieszamy równe ilości ziela dziurawca, liści mięty pieprzowej, liści szałwii i kłączy tataraku. Zalewamy pół łyżki ziół jedną szklanką gorącej wody i pozostawiamy pod przykryciem na parze na 20 min. Odstawiamy do ostygnięcia, przecedzamy i dodajemy utarty ząbek czosnku oraz 5 kropli Propolanu. Pijemy pół szklanki rano i wieczorem przed snem. Używamy przez 2 -3 tygodnie, po czym kurację przerywamy na tydzień. Działa w wielu przypadłościach żołądkowo – jelitowych i dróg oddechowych, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych.
Źródło: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski Wacław Jaroniewski
Foto – freepik.com
Gotowe preparaty z czosnkiem
ALITOL 48 kapsułek
Sklad: 1 kapsułka zawiera: 270 mg olejowy wyciąg z czosnku w stosunku 1:1. Preparat Alitol jest lekiem naturalnym i może być stosowany przez długi czas. Może stanowić lek uzupełniający stosowany razem z innymi lekami. Dawka dobowa wynosi 1-2 perełki. Lek należy stosować przed posiłkami najlepiej z mlekiem.
Alitol, perełki zawierają olejowy wyciąg czosnku, co zapewnia trwałość i stałą zawartość substancji czynnej – alicyny.
ALLIOGAL 60 kapsułek
ALLIOGAL stanowi unikalne połączenie dobroczynnych właściwości tłoczonego na zimno oleju z nasion wiesiołka i czosnku. Uzupełnianie diety w Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe. Składniki zawarte w preparacie w połączeniu z właściwą dietą wywierają korzystny wpływ na system immunologiczny i układ krążenia. Dawkowanie: 3 razy dziennie po 2 kapsułki podczas posiłków. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Produkt nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety.
CZOSNEK ACTIV NATURCAPS 30 kapsułek
Czosnek jest rośliną, której cenne właściwości są znane od dawna. Zawiera wiele biologicznie aktywnych substancji. Macerat z czosnku wpływa korzystnie na serce, układ krążenia i gospodarkę lipidową. Zawarte w czosnku związki aktywne sprzyjają normalizacji poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Związki aktywne czosnku mają także istotny wpływ na utrzymanie odporności. Kapsułki nie wydzielają nieprzyjemnego zapachu świeżego czosnku. Osoby przyjmujące środki przeciwzakrzepowe oraz osoby po zabiegach operacyjnych przed zastosowaniem produktu powinny skonsultować się z lekarzem.
CZOSNEK ACTIV NATURCAPS 30 kapsułek
Stosowanie:2 -3 kapsułki 3 razy dziennie przed posiłkiem. Nie należy przekraczać zalecanej dziennej porcji produktu. Produkt nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety. Osoby przyjmujące środki przeciwzakrzepowe oraz osoby po zabiegach operacyjnych przed zastosowaniem produktu powinny skonsultować się z lekarzem. Ważne jest prowadzenie zdrowego trybu życia i zrównoważonego sposobu żywienia.
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- czosnek
- lepszy czosnek bezzapachowy czy wyciąg olejowy
- czosnek na owsik
- smarowanie odbytu owsica
- wodne wyciągi z czosnku
- czosnek do odbytu
- nalewka czosnkowa na źylaki
- Czosnek w pupę
- alliogal co to czy pomozebprzy swedzeniu pochwy
- czos
