Tarczownica islandzka – Cetraria islandica (L). Acharius
Tarczownica islandzka jest porostem z rodziny Parmeliaceae, występująca w północnej Europie, Azji i Ameryce, głównie na terenach tundry, aż po górskie rejony Europy środkowej. W Polsce północnej i środkowej rośnie w suchych lasach sosnowych, a w górach na skałach. Tarczownica islandzka jest u nas pod ochroną i nie może być zbierana. Surowiec apteczny jest importowany. Roślina ta nazywana jest także płucnikiem islandzkim, jest porostem tworzącym krzaczkowatą plechę wysokości do 15 cm, wielokrotnie, dość nierównomiernie rozwidloną, o gałązkach płaskich, grubości około 0,5 mm, o brzegu podwiniętym, orzęsionym.
Na dalekiej północy plechę tarczownicy wykorzystują renifery jako pożywienie. Surowcem jest wysuszona w warunkach naturalnych plecha tarczownicy islandzkiej, która znana jest pod nazwą porostu islandzkiego – Lichen islandicus. Porost islandzki zawiera do 4% kwasów porostowych (m.in. kwas fumaroprotocetrarowy, kwas D-protolichesterynowy i kwas usninowy), wielocukry (m.in. licheninę, izolicheninę i śluz) oraz sole mineralne.
Znajdujące się w odwarach z porostu islandzkiego wielocukry, jak lichenina oraz śluz, wykazują działanie osłaniające na błony śluzowe górnych dróg oddechowych, jak również przełyku i żołądka. Zabezpieczają je przed podrażnieniem i zmniejszają stany zapalne oraz upłynniają zalegającą wydzielinę i powodują odruch wykrztuśny. Równocześnie kwasy porostowe z odwarów zapobiegają rozwojowi różnych drobnoustrojów chorobotwórczych. Ze względu na gorzki smak kwasy porostowe stymulują wydzielanie soku żołądkowego, poprawiają procesy trawienia i przyswajania pokarmów, jak również zwiększają łaknienie.
Odwary wykazują ponadto działanie przeciwwymiotne i mają pozytywny wpływ na przemianę materii. Działanie przeciwwymiotne ma kwas protocetrarowy. Musimy pamiętać, że przez gotowanie, przede wszystkim długie, zanika gorycz i jednocześnie działanie pobudzające wydzielanie soku żołądkowego i ogólnie wzmacniające. Zbyt duże dawki odwaru obniżają motorykę jelit i zmniejszają wrażliwość na bodźce.
Odwary z porostu islandzkiego używa się w stanach nieżytowych oskrzeli, gardła i jamy ustnej, czasami także płuc. Wyciąg płynny z tej rośliny jest komponentem płynu Pectosol. Odwary działają jako specyfik osłaniający i przeciwzapalny w nieżycie żołądka oraz w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Ponadto w niedokwaśności, utrudnionym trawieniu i przyswajaniu, w skłonności do wymiotów i jako środek moczopędny.
Przetwory z porostu islandzkiego
Odwar zagęszczony z porostu – Dwie łyżki porostu islandzkiego zalewamy trzema szklankami ciepłej wody i gotujemy powoli bez przykrycia, aż do otrzymania około dwóch szklanek płynu. Lekko studzimy i przecedzamy do termosu. Pijemy 1 do 3 łyżek 2 – 3 razy dziennie na 30 minut przed jedzeniem jako środek przeciwkaszlowy, przeciwzapalny, przeciwpotny, przeciwwymiotny, w nieżycie górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Ten sam odwar pijemy 2 do 4 razy dziennie między posiłkami po 1/4 – 1/2 szklanki w czasie leczenia gruźlicy chemioterapeutykami, jako lek wspomagający.
Zioła osłaniające – Mieszamy równe ilości porostu islandzkiego, nasion lnu i rozdrobnionego korzenia prawoślazu. Zalewamy dwie łyżki ziół pół litrem zimnej wody i odstawiamy na 3 – 4 godziny, mieszając co jakiś czas. Następnie gotujemy powoli pod przykryciem 5 minut. Odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Pijemy porcjami 5 – 6 razy dziennie w stanach zapalnych przełyku i żołądka, głównie w uszkodzeniu mocnymi kwasami lub zasadami. Także w chorobie wrzodowej.
Zioła płucne – Mieszamy 100 g porostu islandzkiego, 50 g pączków sosny i 30 g rozdrobnionego korzenia lukrecji. Zalewamy jedną łyżkę ziół jedną szklanką wrzącej wody i gotujemy powoli pod przykryciem 10 minut. Odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Pijemy 2 do 3 razy dziennie po jednej szklance po posiłku jako środek pomocniczy, łagodzący kaszel, hamujący czynność gruczołów potowych, osłaniający błony śluzowe i poprawiający apetyt.
Źródło: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- tarczownica plecha
