Orzech włoski – Juglans regia L
Orzech włoski jest to pięknym drzewem z rodziny Orzechowatych. Rośnie w stanie dzikim w Azji, poczynając od Turcji, przez Iran, Indie, do Półwyspu Indochińskiego i Japonii. Od kilku wieków orzech jest uprawiany w Europie, także w Polsce, jako drzewo owocowe. Do naszego kraju sprowadziła go z Włoch królowa Bona, stąd jego nazwa ? włoski. Orzech włoski dorasta do 25 m wysokości. Posiada prosty pień, pokryty jasnoszarą korą, podłużnie spękaną. Gałęzie koloru szarooliwkowego, a młode pędy są zielonobrunatne. Liście nieparzystopierzaste, złożone z 5 – 9 listków. Listki podłużnie jajowate lub eliptyczne, zaostrzone, całobrzegie, połyskujące, długości 6 – 12 cm. Kwiaty męskie zebrane w zielonawe kotki, a kwiaty żeńskie w kłębiki. Orzech zakwita w kwietniu lub maju. Owocem orzecha jest duży pestkowiec o średnicy do 6 cm, z zewnętrznązieloną, mięsistą naowocnią, pękającą po dojrzeniu i odsłaniającą twardą, niemal kulistą pestkę, nazwaną orzechem włoskim. Znanych jest wiele odmian uprawnych orzecha włoskiego. Drzewo to zaczyna owocować dopiero po ośmiu latach od zasadzenia, ale później owocuje nawet 60 lat. Najlepszym podłożem dla orzecha jest stanowisko suche, nie lubi wilgoci.
Na cele lecznicze obcina się w końcu czerwca całe odpowiednio wykształcone liście, obrywa pojedyncze listki, suszy w przewiewnym i zacienionym miejscu. Otrzymujemy surowiec liście orzecha włoskiego – Folium Juglandis. Mają one barwę zieloną i tracą niezbyt przyjemny zapach wydzielany przy potarciu powierzchni świeżych liści. W końcu lipca zbiera się również niedojrzałe jeszcze, zielone owoce orzecha włoskiego – Fructus Juglandis recens. Można też zbierać owoce dojrzewające, z których obiera się mięsistą naowocnię – Pericarpium Juglandis, i wykorzystuje w stanie świeżym lub po wysuszeniu (surowiec przybiera wówczas barwę niemal czarną). Wymienione surowce mają smak bardzo gorzki i zapach słabo aromatyczny. Z dojrzałych owoców po rozbiciu twardej skorupy otrzymuje się jądra nasienne o dużej wartości dietetycznej.
W wysuszonych liściach orzecha włoskiego wyodrębniono do 10% garbników ciągowych, związki naftochinonowe, jak hydrojuglon i ślady juglonu (w świeżych liściach proporcje są odwrotne), flawonoidy – pochodne kwercetyny i kemferolu, leukoantocyjany, kwasy organiczne, do 30 mg% karotenoidów, ślady olejku eterycznego (m.in. pinen, limonen i cyneol), trójterpeny, witaminy i sole mineralne. Naowocnia posiada te same związki, co liście, ale w innych proporcjach, zwłaszcza witaminy C do 1,5% w świeżym surowcu, a także więcej garbników. Jądra nasienne, czyli jadalna część orzechów, zawierają 51 – 69% tłuszczu, zaliczanego do olejów schnących, 20 – 27% związków białkowych i do 12% węglowodanów, ponadto fitosterole, do 3% fityny, szereg witamin i sole mineralne.
Liście i owocnia orzecha włoskiego posiadają spory zakres działania leczniczego. Wykazują silne właściwości bakteriobójcze w stosunku do wielu bakterii, przede wszystkim gronkowców, paciorkowców, pałeczek czerwonki bakteryjnej i duru brzusznego oraz ich mutantów antybiotykoopornych. Przez obecność garbników oraz juglonu działają także ściągająco na błony śluzowe jamy ustnej oraz przewodu pokarmowego i na uszkodzoną skórę, zmniejszają ich przepuszczalność dla wody i płynu surowiczego, powstrzymują krwawienia z uszkodzonych naczyń włosowatych i zmniejszają stany zapalne. Mają również własności przeciwgrzybiczne. Wyciągi z orzecha włoskiego stosowane doustnie obniżają poziom cukru we krwi, hamują wydzielanie mleka u kobiet w okresie laktacji, a także unieczynniają szkodliwe związki, które tworzą się w wyniku choroby lub w okresie ją poprzedzającym i ułatwiają usuwanie ich z organizmu. Jest to działanie odtruwające, nazywane w lecznictwie ludowym „czyszczącym krew”. Po podaniu zewnętrznym wyciągów z orzecha włoskiego zauważono silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, słabsze przeciwgrzybicze oraz w ograniczonym zakresie przeciwrakowe w początkach nowotworowych zmian skórnych. Łuskane nasiona stanowią wartościowy wysokokaloryczny środek odżywczy i dietetyczny, posiadający nienasycone kwasy tłuszczowe, przyczyniający się do ogólnego wzmocnienia organizmu.
Przetwory z liści i naowocni orzecha włoskiego w zalecanych dawkach leczniczych nie wywołują objawów szkodliwych dla zdrowia. W dawkach wyższych mogą powodować nudności i zaparcia.
Wyciągi z liści lub naowocni orzecha włoskiego podaje się doustnie w stanach nieżytowych układu pokarmowego, w biegunce na tle bakteryjnym, bolesnych wzdęciach spowodowanych błędami w żywieniu, mniejszych zatruciach pokarmowych, owrzodzeniu jelita grubego, krwawieniach w przewodzie pokarmowym, a nawet wspomagająco w czerwonce i durze brzusznym. Razem z innymi ziołami podaje się w stanach przedcukrzycowych i w początkach cukrzycy oraz pomocniczo w niektórych schorzeniach układu limfatycznego na tle gruźliczym i nowotworowym, jak też w zwiększonej laktacji u kobiet. Stosuje się także w wielu chorobach skórnych, w których wskazane jest stosowanie omawianych surowców samodzielnie lub w kompozycjach, zarówno doustnie, jak i zewnętrznie, przede wszystkim w egzemach, trądziku, liszajach, żylakach odbytu i podudzi, zapaleniu sromu i pochwy, potliwości nóg i zapaleniu jamy ustnej. Używa się też do celów kosmetycznych w podrażnieniu skóry, zaczerwienieniu, świądzie, opryszczce, zapaleniu ropnym i innych.
Przetwory z orzecha włoskiego
Napar z liścia orzecha włoskiego. Dwie łyżeczki rozdrobnionych liści zalać dwoma szklankami ciepłej wody, przykryć, postawić na bardzo małym ogniu i ogrzać do wrzenia, ale nie gotować. Odstawić na 5 min i przecedzić. Pić po pół szklanki 3 – 4 razy dziennie przed jedzeniem w dolegliwościach żołądkowo – jelitowych oraz innych wymienionych wyżej. Do użytku zewnętrznego zrobić napar w podany wyżej sposób, biorąc 1.5 łyżki liści orzecha włoskiego i pół łyżki kwiatów rumianku lub kwiatów krwawnika na dwie szklanki wody. Używać do okładów, obmywań, płukanek, irygacji, nasiadówek i kąpieli pełnej lub częściowej, np. nóg.
Likier orzechowy. Posiekać drobno 5 sztuk świeżych, niedojrzałych, zielonych orzechów, zalać 0.5 litra wódki i macerować w zamkniętym słoju 6 tygodni, co jakiś czas wstrząsając, po czym przecedzić. Osobno rozpuścić 200 g cukru w 500 ml wody, zagotować, ostudzić, zmieszać z wyciągiem z orzechów i pozostawić na dwa tygodnie. Pić po – 1 łyżce 1 – 3 razy dziennie między posiłkami w dolegliwościach żołądkowych.
Wino orzechowe. Do butelki czerwonego wina gronowego dodać 50 g posiekanych liści, macerować przez 10 dni, po czym przecedzić. Dodać 50 – 150 g cukru, zależnie od smaku, i odstawić na 3 dni. Pić po małym kieliszku 2 – 3 razy dziennie. Wino ma pełny zakres działania liści. Dla chorych na cukrzycę nie słodzić wina cukrem.
Zioła przeciwcukrzycowe. Mieszamy po 50 g liści orzecha włoskiego i liści borówki czernicy oraz po 25 g ziela serdecznika i liści pokrzywy. Zalać 1.5 łyżki ziół dwoma szklankami wrzącej wody i postawić na parze pod przykryciem na 20 min. Odstawić na 5 min i przecedzić. Wypić w 2 – 3 porcjach w ciągu dnia między posiłkami.
Zioła w dermatopatiach. Mieszamy po 50 g liści orzecha włoskiego, ziela fiołka trójbarwnego i kwiatów jasnoty białej oraz po 25 g korzeni pokrzywy, korzeni łopianu, kłączy perzu i kwiatów rumianku lub kwiatów krwawnika. Zalać dwie łyżki ziół 2.5 szklankami ciepłej wody i odstawić na 1 – 2 godz. do napęcznienia. Ogrzać do wrzenia, odstawić i po chwili przecedzić. Pić 1/2 – 2/3 szklanki kilka razy dziennie między posiłkami. Te same zioła można bardzo drobno sproszkować i przyjmować po pól łyżeczki w 1/2 szklanki wody 3 – 4 razy dziennie. Można też proszek zmieszać z taką samą ilością miodu lub dżemu i przyjmować po 1 łyżeczce kilka razy dziennie. Zioła działają odtruwające i są skuteczne w niektórych dolegliwościach skórnych, głównie u młodzieży.
Zioła w paradontopatii. Mieszamy po 50 g liści orzecha włoskiego i liści mięty pieprzowej oraz po 25 g ziela tymianku lub macierzanki, ziela skrzypu, kwiatów nagietka i liści szałwi. Zalać jedną łyżeczkę ziół połową szklanki ciepłej wody i postawić na parze pod przykryciem na pół godziny. Odstawić na kilka minut i przecedzić. Dodać kilka kropli Propolanu. Część płynu użyć do płukania dziąseł, utrzymując go kilka minut w ustach. Drugą część użyć do okładów. Zwitki waty moczyć w naparze, przykładać na chore dziąsła na 5 – 10 min kilka razy dziennie.
Źródło:
Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie ? Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Zielska, zioła i ziółka – Marta Leśnicka
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- yhs-ddc_bd
- napar z orzecha włoskiego
- orzech włoski leczenie
- napar z liści orzecha włoskiego
- liście orzecha włoskiego apteka
- owoce orzecha
- Orzech Wloski wyciąg
- nalewka z orzecha włoskiego dawkowanie
- herbata z lisci orzecha
- orzech wloski medycyna naturalna
