Łopian większy, łopian lekarski – Arctium lappa L
Łopian większy zwany lekarskim jest rośliną dwuletnią z rodziny Złożonych, spotykaną w strefie umiarkowanej półkuli północnej. W Polsce występuje pospolicie na obszarach nizinnych oraz w niższej strefie Karpat i Sudetów w obrębie domostw, przydrożach, w zaroślach i na brzegach lasów. Łopian wytwarza w pierwszym roku rozetę dużych, długoogonkowych liści odziomkowych oraz mocne, mięsiste pojedyncze lub rozgałęzione korzenie. W drugim roku wydaje do 2 m wysoką, silną i rozgałęzioną łodygę. Liście duże, sercowatojajowate, na dole gęsto kutnerowato owłosione. Kwiaty zebrane w koszyczki zaopatrzone w haczykowate łuski, korona purpurowa. Po dojrzeniu koszyczki w łatwy sposób przyczepiają się do ubrań lub do sierści zwierząt, umożliwiając w ten sposób rozsiewanie.
Do celów leczniczych zbiera się późną jesienią lub bardzo wczesną wiosną korzenie roślin jednorocznych, które jeszcze nie kwitły. Po umyciu i oczyszczeniu kraje się grubsze części i suszy w suszarni ogrzewanej w temp. do 50°C. Otrzymuje się jako surowiec korzeń łopianu – Radix Bardanae. W medycynie ludowej używane są także liście łopianu – Folium Bardanae, oraz owoce łopianu – Fructus Bardanae. Surowca o podobnych właściwościach dostarczają łopian pajęczynowaty – Arctium tomentosum Miller i łopian mniejszy – Arctium minus Bernh.
Korzeń łopianu to mieszanina związków poliacetylenowych, m.in. tridekadien – tetraina i tridecen – pentaina. Jest również do 0,2% olejku eterycznego, są kwasy organiczne, fitosterol, śluz, inulina (do 40%), substancje białkowe (do 12,5%) i sole mineralne.
Łopian pobudza delikatnie działanie niektórych narządów. Zwiększa produkcję soku żołądkowego, również żółci w wątrobie oraz enzymów proteolitycznych w trzustce i poprawia ich przepływ do dwunastnicy. Dzięki temu poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów. Jednocześnie zwiększa przesączanie w kłębkach nerkowych i zatrzymuje resorpcję zwrotną, w wyniku czego wzrasta dobowa ilość wydalanego moczu. Działa także słabo napotnie. Przetwory z łopianu usprawniają przemianę materii i przyspieszają usuwanie z organizmu szkodliwych jej produktów, a także działają lekko przeciwcukrzycowo. Stosowany zewnętrznie na skórę i błony śluzowe w postaci okładów i kąpieli, łopian uniemożliwia rozmnażanie szkodliwych bakterii oraz grzybów chorobotwórczych i służy w leczeniu łagodnych zaburzeń czynności skóry, zwłaszcza na tle łojotokowym. Posiada także własności przeciwzapalne. Przetwory z łopianu używane w zalecanych dawkach nie wykazują działania szkodliwego.
Odwary i sok ze świeżego korzenia łopianu podaje się wewnętrznie w mało nasilonych nieżytach przewodu pokarmowego, wątroby i dróg żółciowych oraz dróg moczowych, również w niektórych zaburzeniach przemiany materii, przede wszystkim w okresie pokwitania. Pomocniczo są zalecane w przewlekłym reumatyzmie stawowym i mięśniowym. Zwykle jednak podaje się je doustnie w rozmaitych przewlekłych chorobach skóry, zwłaszcza chorobach łojotokowych, wyprysku, świądzie, trądziku i czyraczności. Ze świeżego korzenia wytwarza się sok – Succus Bardanae. Korzeń łopianu sproszkowany jest składnikiem preparatu Betagran, a wyciąg płynny wchodzi w skład preparatów Betasol oraz Seboren. Zewnętrznie odwary i sok ze świeżego korzenia łopianu stosuje się w postaci przemywań lub okładów, w łojotoku suchym, wypadaniu toksycznym i łojotokowym włosów oraz do kąpieli leczniczych i kosmetycznych. W lecznictwie ludowym łopian jest uważany za skuteczny w początkowym okresie cukrzycy oraz pomocniczy w terapii niektórych nowotworów, ale w tym przypadku stosuje się owoce łopianu (Fructus Bardanae), zawierające związki z grupy lignanów.
Przetwory z łopianu
Odwar z korzenia łopianu – 2 do 3 łyżki rozdrobnionego korzenia zalać dwoma szklankami ciepłej wody i ogrzewać do wrzenia. Gotować powoli pod przykryciem 3 min. Odstawić na 15 min i przecedzić. Pić 1/3 – 1/2 szklanki 2 – 3 razy dziennie po posiłkach w lekkich nieżytach przewodu pokarmowego, wątroby i dróg żółciowych oraz w schorzeniach przemiany materii. Ten sam odwar można używać zewnętrznie do okładów i przemywań w łojotoku i innych chorobach skórnych.
Sok ze świeżego korzenia łopianu – Succus Bardanae – Stosować doustnie po 30 – 60 kropli w kieliszku wody 2 – 4 razy dziennie po jedzeniu w stanach zapalnych w obrębie przewodu pokarmowego, dróg moczowych i żółciowych, słabo nasilonych schorzeniach wątroby, zaburzeniach przemiany materii oraz niektórych chorobach skóry. Jest skuteczny także w trądziku młodzieńczym.
Zioła w kamicy moczowej – Zmieszać po 50 g rozdrobnionego korzenia łopianu, ziela marzanki wonnej i ziela skrzypu oraz po 25 g liści pokrzywy, kwiatów bzu czarnego i owoców bzu czarnego. Zalać dwie łyżki ziół dwoma szklankami ciepłej wody. Ogrzewać do wrzenia i gotować łagodnie pod przykryciem 3 min. Odstawić na 10 min i przecedzić do termosu. Pić 1/2 – 2/3 szklanki 2 – 3 razy dziennie między posiłkami jako środek moczopędny, czyszczący krew i uszczelniający naczynia włosowate. W przypadku kamicy szczawianowej i fosforanowej dobrze jest przyjmować węglan lub tlenek magnezu na czubeczku noża i popijać naparem z powyższych ziół, jak podano wyżej.
Betagran – Granulat zawierający korzeń łopianu, strąki fasoli, korzeń wilżyny, korzeń rzewienia, ziele gryki, ziele skrzypu, owoc bzu i liście brzozy. Dorosłym zaleca się doustnie 1 – 1.5 łyżeczki granulatu 2 – 3 razy dziennie po posiłku, popijanego 1/2 szklanki wody lub wody z sokiem, jako lek wspomagający w łuszczycy, zwłaszcza osób starszych.
Betasol – Płyn zawierający środki roślinne jak Betagran. Dorosłym zaleca się doustnie po 1 łyżeczce w 1/3 szklanki wody 2-3 razy dziennie jako preparat wspomagający w łuszczycy, zwłaszcza w postaci zadawnionej u osób starszych. Dzieciom podawać odpowiednio mniej.
Seboren – Płyn zawierający wyciągi płynne z korzenia łopianu, korzenia pokrzywy, kłącza tataraku i owoców pasternaku, stosowany zewnętrznie w łysieniu plackowatym i męskim, łuszczycy oraz łojotokowym zapaleniu skóry owłosionej części głowy. Płyn trzeba wcierać dłonią w gumowej rękawiczce w skórę głowy w przypadku łojotoku i łupieżu raz dziennie przez 10 – 15 dni, a następnie 1 raz dziennie co 3 dni. W przypadku łysienia plackowatego i męskiego stosować dwa razy dziennie przez pół roku, a potem rzadziej. Powinno się unikać kontaktu Seborenu ze zdrową skórą, gdyż zwiększa jej wrażliwość na promienie słoneczne i lampy kwarcowej.
Źródło:Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Foto: Wikipedia
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- łopian rozmnażanie
- liscie lopianu
- liscie łopianu
- lisc łopianu
- liscie lopian na bol
- liscie łopianu zdjęcie
