Mak polny – Papaver rhoeas L
Mak polny jest rośliną jednoroczną, niekiedy 2-letnią z rodziny Makowatych, pochodzącą najprawdopodobniej ze obszarów śródziemnomorskich. Obecnie spotykana dziko w wielu krajach europejskich. W Polsce występuje powszechnie na nizinach i w strefie podgórskiej jako chwast na polach uprawnych i na ugorach. Mak wydaje łodygi rozgałęzione, o wysokości do 90 cm, odstająco owłosione. Liście pojedynczo lub podwójnie pierzasto podzielone lub wrębne, o odcinkach wydłużonych lub lancetowatych, ząbkowanych, owłosione. Kwiaty duże, promieniste, o płatkach okrągławych, 2 do 4,5 cm długich, purpurowo lub brudnoczerwonych, w nasadzie zwykle z czarną plamą.
Surowiec
Na cele lecznicze pozyskuje się od maja do sierpnia płatki rozkwitających kwiatów maku polnego, delikatnie, unikając gniecenia lub załamywania ich w palcach. Suszymy szybko, rozłożone pojedynczą warstwą w miejscach zacienionych i przewiewnych lub w suszarniach ogrzewanych do temp. 30°C. Podczas suszenia płatki zmieniają kolor z czerwonego na różowofioletowy. Załamane w czasie zrywania, ciemnieją podczas suszenia i nie nadają się do użytku. Trzeba je odrzucić. Surowcem jest kwiat maku polnego – Flos Rhoeados. Przechowuje się go w miejscu suchym, szczelnie opakowany i chroni od światła.
Podstawowe związki czynne
Podstawowy związek w kwiecie maku polnego to alkaloid readyna o budowie odmiennej od szkieletu typowych alkaloidów izochinolinowych, należy do tzw. papawerubin. Ponadto zawiera alkaloidy izochinolinowe, antocyjany, kwasy organiczne, fitosterol, do 10% związków śluzowych i sole mineralne.
Działanie
Stosowany u dzieci, młodzieży i u ludzi starszych skutkuje przejściowym uspokojeniem, niekiedy sennością. Surowiec działa słabo powlekająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych, zmniejsza stany ich podrażnienia, pobudza fizjologiczne ruchy nabłonka rzęskowego i poprawia odkrztuszanie. Równocześnie hamuje nadmierne odruchy kaszlowe. Napar lub odwar z kwiatów maku polnego stosowany zewnętrznie zmniejsza stany zapalne błon śluzowych i skóry. Nie można przekraczać zalecanych dawek, ponieważ może to wywołać nudności lub senność.
Zastosowanie
Odwary z kwiatów maku polnego przyjmuje się wewnętrznie w nieżytach jamy ustnej i gardła, w uciążliwym suchym kaszlu z niewielką wydzieliną oraz w bólu gardła i chrypce. Dobre w skutku jest łączenie z innymi surowcami wykrztuśnymi, jak np. kwiat pierwiosnka. Odwary podaje się również jako środek uspokajający w nadmiernej pobudliwości i bezsenności spowodowanej m.in. uporczywym kaszlem, głównie u dzieci i ludzi w wieku podeszłym. Zewnętrznie odwary z maku polnego używamy do płukania w zapaleniu jamy ustnej, dziąseł i gardła, do irygacji w stanach zapalnych pochwy oraz do przymoczek w zapaleniu powiek i spojówek.
Przetwory z kwiatu maku polnego
Odwar z kwiatów maku polnego – Dwie łyżki kwiatów zalewamy jedną szklanką letniej wody. Ogrzewamy do wrzenia i gotujemy pod przykryciem 2 minuty. Odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Dorośli przyjmują po 1/4 szklanki, dzieci 1 do 2 łyżek 3 do 5 razy dziennie w uporczywym kaszlu. Dla dzieci wskazane jest dodanie na pół szklanki odwaru dwóch łyżek cukru lub miodu, aby uzyskać syrop. Dzieciom podawać 1 do 2 łyżeczek syropu 3 – 5 razy dziennie. Dla dorosłych korzystnie jest dodać równą ilość kwiatów pierwiosnka lub liści podbiału.
Odwar uspokajający – Mieszamy po 20 g kwiatów maku polnego i liści melisy. Zalewamy jedną łyżkę mieszanki jedną szklanką wrzącej wody i postawiamy pod przykryciem na parze na 15 do 20 minut. Odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Pijemy 1/4 szklanki 2 – 3 razy dziennie w problemach w zasypianiu i stanach po budzenia nerwowego.
Płukanka przeciwzapalna – Mieszamy po 20 g kwiatów maku polnego i kwiatów rumianku lub kwiatów krwawnika. Zalewamy jedną łyżkę mieszanki jedną szklanką wrzącej wody i naparzamy pod przykryciem 15 minut. Odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Używamy do płukania jamy ustnej i gardła, do przymoczek oraz irygacji.
Źródło: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- readyna alkaloid
- alkaloid readyna
- alkaloidy izochinolinowe
- 3 ŁYŻKI Maku dziennie
- macerat z platkow maku
- mak polny substancje czynne
- nalewka z maku polnego
- nalewka z płatków maku wlasciwosci
- pozyskiwanie readyny
- płukanka z maku
