Lipa drobnolistna – Tilia cordata Miller
Lipa drobnolistna to pokaźne drzewo należące do rodziny Lipowatych. Rośnie w całej Europie. W naszym kraju jest obecna na nizinach. Lipa jest drzewem, które często sadzi się w parkach oraz wzdłuż ulic jako roślina ozdobna. Lipa dorasta do 30 m wysokości i ma koronę gęstą i zaokrągloną. Liście pojedyncze, ogonkowe. Kwiaty lipy są promieniste, żółtawe, zebrane w wieloramienną wierzchotkę z dużą, lancetowatą skórzasto – błoniastą podsadką.
Pradawni Słowianie lipę uważali za święte drzewo. Miała chronić ich przed uderzeniami piorunów i złymi mocami. Przekonanie to odziedziczyli późniejsi chrześcijanie i bardzo często umieszczali figurki Matki Boskiej na lipie oraz budowali kapliczki pod tymi drzewami. W Starożytnej Grecji lipa stanowiła symbol niewinności i czystości. Obecnie uważa się, że jest drzewem obdarzonym pozytywną energią, korzystnie wpływającą na zdrowie i samopoczucie człowieka.
Do leczenia uzyskuje się pod koniec czerwca lub w lipcu, najlepiej w czasie słonecznej pogody, rozkwitające kwiatostany wraz z podsadkami i suszy w cienistych i przewiewnych miejscach w temp. do 35°C. Uzyskanym surowcem jest kwiat lipy – Flos Tiliae. Również wartościowego surowca o tych samych wartościach leczniczych dostarcza lipa szerokolistna – Tilia platyphyllos Scopoli, także duże drzewo, występujące częściej na południu kraju. Zakwita ona wcześniej, bo już w połowie czerwca. Obydwa gatunki lipy są roślinami wysoce miododajnymi, niezwykle cenionymi przez pszczelarzy i konsumentów miodu. Drewno lipowe wykorzystywane jest do wypalania lekkiego, chłonnego węgla – Carbo medicinalis.
Kwiatostan lipy zawiera flawonoidy, których wyodrębniono ponad 20, wśród nich są pochodne glikozydowe kwercetyny, kemferolu i akacetyny. Na uwagę zasługuje tylirozyd o budowie glikozydoestru flawonoidowego. Ponadto znaleziono do 0,05% olejku eterycznego, a w nim do 5% farnezolu o przyjemnym zapachu, nieco geraniolu i eugenolu oraz znaczną ilość węglowodorów. Występują także związki śluzowe, kwasy organiczne, fitosterole, trójterpeny, nieco garbników i sole mineralne.
W przypadku schorzeń z podwyższoną temperaturą ciała napary lub odwary z kwiatów lipy łagodnie zwiększają wydzielanie potu i poprawiają nieco transpirację i perspirację skóry. Działanie to polega po części na bezpośrednim pobudzeniu pracy gruczołów potowych, a także, w pewnym stopniu, na wzroście ich wrażliwości na bodźce przekazywane przez nerwy układu współczulnego układu pokarmowego i narządów rodnych u kobiet. Zmniejszają one nieco napięcie mięśni gładkich, pobudzają w niedużym stopniu wydzielanie soku żołądkowego, poprawiają przepływ żółci do dwunastnicy oraz wydalanie moczu. Działają korzystnie na stan napięcia układu nerwowego, wpływają na konsystencję krwi, obniżają nieco jej lepkość i zapobiegają skupianiu się krwinek czerwonych. W zalecanych dawkach przetwory z kwiatów lipy nie powodują żadnych skutków niepożądanych.
Napary z kwiatów lipy używa się jako wspomagający łagodny środek napotny w stanach gorączkowych w niektórych chorobach zakaźnych, jak angina, grypa, zapalenie gardła, oskrzeli i tzw. choroba z przeziębienia. Napary z lipy wykorzystywane są także jako lek uspokajający w nadmiernej pobudliwości nerwowej i stanach napięcia nerwowego, głównie u młodzieży i osób starszych. Napar z kwiatów lipy stosuje się również w łagodnych zaburzeniach trawiennych i metabolicznych oraz w miażdżycy. Surowiec wchodzi w skład mieszanek ziołowych Degrosan i Pyrosan. Zewnętrznie używa się do obmywań, okładów, kąpieli, płukanek oraz irygacji, do pielęgnacji cery, usuwania piegów, a także w lekkich stanach zapalnych, podrażnieniu i świądzie skóry.
Przetwory z lipy
Mydło w płynie o tradycyjnej recepturze z Prowansji zapach lipa
Napar z kwiatów lipy. 1.5 łyżki kwiatów zalać dwoma szklankami wrzącej wody i naparzać 15 min pod przykryciem. Odstawić na 10 min i przecedzić. Pić po 1/2 szklanki trzy razy dziennie po jedzeniu jako środek napotny. Nadaje się również do użytku zewnętrznego.
Zioła napotne. Mieszamy kwiat lipy, kwiat bzu czarnego i owoc berberysu lub kłącze perzu. Zalewamy 2 łyżki ziół dwiema szklankami wrzątku i postawiamy na parze pod przykryciem na 15 min. Odstawiamy i po 10 min. przecedzamy, dodajemy 2 łyżki syropu malinowego, Ciepłe pijemy wieczorem przed snem, jednocześnie korzystnie jest przyjmować wit. C i polopirynę S lub scorbolamid.
Zioła uspokajające. Zmieszać po 20 g kwiatów lipy, korzeni kozłka i liści melisy. 1 łyżkę mieszanki zalać jedną szklanką wrzącej wody i naparzać pod przykryciem 15 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Pić 1/3 szklanki 3 razy dziennie po posiłkach w stanach pobudzenia nerwowego.
Zioła do kąpieli. Mieszamy 50 g kwiatów lipy, 30 g rozdrobnionego kłącza tataraku oraz po 20 g kwiatów lawendy i kwiatów lub ziela wrzosu. Zioła zalewamy dwoma litrami wrzącej wody i pod przykryciem postawić nad parą na 30 min lub tak ogrzewać, aby nie doprowadzić do wrzenia. Przecedzić i wlać napar do wanny. Wytrawione po odcedzeniu zioła włożyć do woreczka płóciennego, zawiązać i zanurzyć w wannie wypełnionej do 1/3 wodą o temp. 37 – 38°C. Czas kąpieli 15 – 25 min. Po kąpieli nie wycierać się ręcznikiem, lecz owinąć prześcieradłem kąpielowym, położyć do łóżka i ciepło okryć. Kąpiel ma działanie uspokajające, ułatwia zasypianie, regeneruje skórę i czyni ją elastyczną, usprawnia transpirację i ma również właściwości przeciwskurczowe. Poza tym działa napotnie i często przerywa ostry nieżyt nosa. Korzystnie jest przyjąć Polopirynę S, witaminę C oraz Rutinoscorbin i popić gorącą herbatą z sokiem malinowym.
Węgiel drzewny, Carbo medicinalis. Przyjmować – łyżeczki proszku w mleku lub wodzie albo 3 – 5 tabletek 3 – 4 razy dziennie w biegunce, zatruciach po karmowych, nadkwaśności i dolegliwościach żołądkowych. Proszek z dodatkiem sproszkowanych liści szałwii służy również do czyszczenia zębów.
Źródło: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- Kwit lipy iprzetwory z niego
- lipa przetwory
- przetwory z lipy
