Babka lancetowata – Plantago lanceolata L
Babka lancetowata jest byliną z rodziny Babkowatych, rosnąca na półkuli północnej. W kraju bardzo powszechna na całym obszarze. Spotykana na łąkach, pastwiskach, przydrożach i trawnikach oraz na polach jako chwast roślin uprawnych, szczególnie koniczyny. Babka posiada liście wydłużone, lancetowate lub równowąsko lancetowate, zebrane w przyziemną różyczkę. Kwiaty promieniste, niepozorne, drobne, obupłciowe, zebrane w kłos kulisty, jajowaty lub krótko walcowaty. Wysokość szypułki kwiatostanu to 5 -60 cm, korona brunatna, nitki pręcików białawe, pylniki żółtawe.
Do leczenia pozyskuje się liście w pełni wykształcone w czasie kwitnienia od maja do września, najlepiej bez ogonka, ponieważ ten trudno wysycha. Suszyć powinno się w suszarni ogrzewanej w temperaturze do 40°C, bo w warunkach naturalnych łatwo ciemnieją i tracą wartość. Surowcem jest liść babki lancetowatej – Folium Plantaginis lanceolatae. Takiego samego surowca dostarcza babka zwyczajna – Plantago maior L., powszechna w Europie bylina, rzadko występująca jako roślina jednoroczna. Rośnie w Polsce na trawnikach, łąkach, pastwiskach i przydrożach. Liść babki zwyczajnej – Folium Plantaginis maioris ma analogiczny skład chemiczny i podobne zastosowanie w lecznictwie do liścia babki lancetowatej. Babka zwyczajna, w przeciwieństwie do lancetowatej, często bywa zalecana w homeopatii.
W liściach babki wyodrębniono glikozyd aukubine, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, związki śluzowe, pektyny i sole mineralne, a wśród nich krzemionka i sole cynku. Przetwory z liści babki lancetowatej i zwyczajnej wykazują działanie przeciwzapalne na błony śluzowe jamy ustnej i gardła oraz przewodu pokarmowego. Zmniejszają przekrwienie błon śluzowych oraz nadmierną przepuszczalność włosowatych naczyń krwionośnych. Oprócz tego działają bakteriostatycznie. Zaobserwowano też nieznaczne działanie wykrztuśne i rozkurczowe na mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych. Odwary działają również nieco ściągające i słabo moczopędnie.
Z ostatnich badań wynika, że wyciągi wodne z liści babki lancetowatej, podawane doustnie, pobudzają wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych, a więc substancji chroniących organizm ludzki przed atakiem wirusów, a pośrednio – przed tymi rodzajami nowotworów, które są następstwem wtargnięcia do komórek odpowiednich wirusów onkogennych. Związkami czynnymi są m.in. wielocukry roślinne glukany lub aminoglukany o masie cząsteczkowej od 10 tysięcy do 100 tysięcy. Sok ze świeżych liści babki lancetowatej lub zwyczajnej lub odwar z wysuszonych liści powodują szybsze gojenie ran i odnowienie naskórka. W dawkach leczniczych nie stwierdzono szkodliwych objawów po przetworach z liści babki lancetowatej, jak też z babki zwyczajnej.
Liście babki lancetowatej używa się wewnętrznie najczęściej w mieszankach ziołowych. Odwary stosuje się doustnie w podostrych i przewlekłych nieżytach przewodu pokarmowego, bezkwaśności oraz uszkodzeniu błon śluzowych żołądka i jelit przez związki chemiczne lub endogenne toksyny bakteryjne, jak również w mało nasilonej biegunce. Wspomagająco we wrzodzie żołądka i dwunastnicy. Rzadziej w nieżytach górnych dróg oddechowych. Zewnętrznie odwary z liści babki stosuje się w postaci okładów na uszkodzenia skóry różnego pochodzenia, np. zakażenie bakteryjne. Także do obmywań w stanach zapalnych i świądzie sromu, a także do przemywań oczu w zapaleniu spojówek i powiek.
Przetwory z babki lancetowatej
Odwar z liści babki – Jedną łyżkę liści babki zalewamy 1.5 szklanki ciepłej wody i ogrzewamy do wrzenia. Gotujemy łagodnie pod przykryciem 5 minut. Odstawiamy na 10 – 15 minut i przecedzamy. Pijemy 2 – 3 razy dziennie po pół szklanki w nieżycie jelit i biegunce. Ten sam odwar można używać zewnętrznie do płukań, okładów i przemywań. Do oczu rozcieńczamy przegotowaną letnią wodą w proporcji 1:1.
Zioła przeciwbiegunkowe – Mieszamy po 15 g liści babki, kwiatów rumianku, kory dębowej, owoców borówki czarnej i ziela rdestu ptasiego oraz po 10 g kłącza pięciornika i porostu islandzkiego. Zalewamy jedną łyżkę ziół szklanką ciepłej wody i ogrzewamy do wrzenia. Gotujemy łagodnie pod przykryciem 3 – 5 minut. Odstawiamy na 15 min i przecedzamy. Pijemy 2 – 3 razy dziennie przed posiłkiem jedną szklankę jako środek przeciwzapalny, przeciwbólowy, osłaniający oraz przeciwbiegunkowy.
Zioła do okładów ocznych – Mieszamy po 20 g liści babki zwyczajnej albo lancetowatej i kwiatów malwy czarnej oraz po 10 g kwiatów jasnoty białej i kwiatów rumianku. Zalewamy pół łyżki mieszanki 2/3 szklanki wrzącej wody i naparzamy 15-20 min. Odstawiamy na 10 min i przecedzamy. Używamy do okładów na oczy jako środek przeciwzapalny, bakteriobójczy i osłaniający.
Syrop wykrztuśny – 100 g świeżych liści babki tniemy na małe kawałki, dodajemy 100 ml przegotowanej i ostudzonej wody. Miksujemy lub mielimy przez maszynkę, wyciskamy sok z miazgi, przesączamy i rozpuszczamy w nim 100 g cukru, po czym ogrzewamy do wrzenia. Rozlewamy do małych butelek i przechowujemy w lodówce. Przyjmujemy po 1 łyżeczce do ½ łyżki kilka razy dziennie jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy dla dzieci i młodzieży.
Zioła przeciw żylakom odbytu – Mieszamy po 25 g liści babki lancetowatej i liści maliny oraz 100 g mieszanki ziołowej Vagosan. Do 2 litrów ciepłej wody dodajemy 5 – 6 łyżek ziół, ogrzewamy powoli do wrzenia, odstawiamy na 10 minut, przecedzamy wywar do miski i używamy do nasiadówki przez 10 – 15 minut w temp. 37-38°. Następnie odbyt osuszamy i smarujemy maścią nagietkową lub maścią Tormentiol albo Dermosan. Częstotliwość nasiadówek zależy od stanu zaawansowania choroby.
Źródło: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski
Ten artykuł znaleziono w wyszukiwarce Google m.in. poprzez poniższe frazy kluczowe:
- dr różański dermosan
- babka lancetowata tinctura
- garbnik z kory dębowej
- jak ztobić ekstrat z babki
- lancetowate liście masc
- lisc porostu islandzkiego
- plantaginis maioris folium różański
- wodne wyciągi z liści
- wyciąg wodny z babki lancetwatej
- wyciag z babki lancetowatej
